Nên gửi tiết kiệm, mua bảo hiểm nhân thọ hay đóng BHXH để hưởng lương hưu

Nên gửi tiết kiệm, mua bảo hiểm nhân thọ hay đóng BHXH để hưởng lương hưu thì được hưởng lợi nhiều hơn? Bạn đọc cùng Kế Toán Mac phân tích dựa trên Công văn 3758/BHXH-TT ban hành vào ngày 24/08/2017 vừa qua nhé:

1. Nên đóng BHXH hay nên mua bảo hiểm nhân thọ?

Việc so sánh về quyền lợi giữa bảo hiểm nhân thọ (BHNT) và BHXH là rất khó bởi BHNT có nhiều gói quyền lợi khác nhau. Về cơ bản, hai loại hình này có một số điểm khác biệt lớn sau:

Thứ nhất, sự khác biệt lớn nhất là ở mục đích: BHXH là loại hình bảo hiểm phi lợi nhuận, còn BHNT nhằm mục đích là sinh lời. Như vậy, khoản lời của BHNT được lấy từ chính tiền của người tham gia. Tuy nhiên có một điều mà bạn cần lưu ý là thù lao cho đại lý của BHNT là rất lớn (thường từ 20 đến 25% trong năm đầu và giảm dần trong các năm về sau nhưng không dưới 5%).

Thứ hai, điều kiện, mức phí tham gia:

• Đối tượng tham gia BHXH là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc với mức đóng xác định trước là 22% vào quỹ hưu trí, tử tuất.
• BHNT, mặc dù nhìn thoáng qua các gói quyền lợi thì thấy có vẻ hấp dẫn nhưng được đặt khá nhiều điều kiện về tuổi đời, sức khỏe tại thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm để giảm thiểu rủi ro.

Thứ ba, về quyền lợi đối với người tham gia:

– Tiền đóng vào quỹ BHXH đều được điều chỉnh tăng tương ứng với chỉ số giá tiêu dùng từng năm (CPI) theo quy định của Chính phủ được công bố tại năm mà người tham gia hưởng chế độ (chỉ số CPI tăng bình quân 8,1%/năm, tính từ năm 2008 đến nay). Còn BHNT thì tính theo lãi suất thị trường;

– Người đang tham gia BHXH khi chết hoặc bị thương tật vì bất cứ lý do gì thì thời gian đã đóng BHXH đều được ghi nhận để tính hưởng BHXH. Còn đối với BHNT có quy định doanh nghiệp không phải trả tiền bảo hiểm trong một số trường hợp (chết do tự tử trong thời hạn hai năm kể từ ngày nộp khoản phí bảo hiểm đầu tiên hoặc kể từ ngày hợp đồng bảo hiểm tiếp tục có hiệu lực; chết hoặc bị thương tật vĩnh viễn do lỗi cố ý của bên mua bảo hiểm hoặc lỗi cố ý của người thụ hưởng; người được bảo hiểm chết do bị thi hành án tử hình).

– Người tham gia BHXH, khi đã hưởng lương hưu thì mức lương hưu được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế. Trên thực tế, gần như hàng năm Nhà nước đều điều chỉnh tăng lương hưu. Nếu chỉ tính riêng từ năm 2003 đến nay, Chính phủ nhiều lần điều chỉnh lương hưu với mức tăng từ khoảng 7,5 đến 9,3 lần (tùy theo nhóm đối tượng) so với mức lương hưu tại thời điểm năm 2002. Ngoài ra trong toàn bộ thời gian hưởng lương hưu người lao động (NLĐ) được quỹ BHXH trả kinh phí để cấp thẻ BHYT và được hưởng các quyền lợi về khám, chữa bệnh bình đẳng với mọi người khác mà không phụ thuộc vào mức phí tham gia, loại bệnh… Khi người hưởng qua đời, người lo mai táng còn được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở tại thời điểm chết, thân nhân được hưởng chế độ tử tuất (trợ cấp hàng tháng hoặc một lần). Đây là ưu điểm vượt trội của BHXH. Đối với BHNT, quyền lợi được hưởng theo hợp đồng đã ký kết. Ngoài ra, trong trường hợp rủi ro mà doanh nghiệp bảo hiểm phá sản thì người tham gia có thể mất hết quyền lợi.

Như vậy, nếu mang BHXH và BHNT ra để so sánh thì có thể nói người tham gia BHXH khi hưởng lương hưu được hưởng rất nhiều quyền lợi và chính lương hưu mới là cứu cánh cho NLĐ khi về già, khi mà không còn khả năng để lao động tạo thu nhập. Đây cũng là ưu điểm vượt trội hơn hẳn của BHXH so với BHNT.

2. Nên đóng BHXH để hưởng lương hưu hay gửi tiết kiệm?

Gửi tiết kiệm hay tham gia BHXH để hưởng lương hưu thì về cơ bản cũng tương tự như tham gia BHXH và BHNT. Bởi về bản chất các ngân hàng cũng hoạt động với mục đích sinh lời, cũng có thể bị phá sản. Như vậy, phần tiền lời đó cũng được lấy chính từ tiền gửi tiết kiệm của người gửi.

Khi gửi tiết kiệm, người tham gia được hưởng một khoản tiền lãi theo kỳ hạn của tiền gửi, sau thời gian khoảng 20 đến 30 năm thì giá trị của khoản tiền gốc còn lại rất ít. Đây là điều ngược lại với BHXH khi tiền đóng BHXH được trả lại bằng việc điều chỉnh tăng theo chỉ giá tiêu dùng (CPI) qua từng năm và trở thành căn cứ để tính lương hưu.

Để có cái nhìn khách quan hơn, bạn đọc cùng chúng tôi phân tích một ví dụ nhỏ mà công ty dịch vụ kế toán uy tín đã cung cấp dưới đây:

• Đóng BHXH và gửi tiết kiệm 20 năm tính từ năm 2008 (năm 2008 là năm đầu tiên thực hiện BHXH tự nguyện);
• Số tiền gửi tiết kiệm bằng số tiền đóng BHXH duy trì trong suốt 20 năm và số tiền đóng BHXH được tính bằng tỷ lệ % theo quy định của từng thời kỳ tính trên số tiền người tham gia lựa chọn làm căn cứ đóng BHXH là 5.000.000 đồng.

Cụ thể:

– Mức đóng BHXH tự nguyện:

– Lãi suất tiết kiệm: 7%/năm; tính theo lãi gộp qua từng năm.

Chỉ số điều chỉnh tiền đóng BHXH theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 5%/năm tính từ năm thứ nhất (chỉ số CPI tăng bình quân 8,1%/năm tính từ năm 2008 đến nay);

– Kỳ vọng sống sau tuổi nghỉ hưu là 20 năm;

– Người tham gia hưởng lương hưu từ năm 2028 khi đủ 60 tuổi đối với nam tỷ lệ % hưởng lương hưu theo quy định là 45% (nữ giới đủ 55 tuổi, tỷ lệ là 55%);

– Mức lương cơ sở tại thời điểm năm 2048 là 10.000.000 đồng, tăng 8,27%/năm (từ năm 2008 đến tháng 6/2017 mức tăng lương cơ sở bình quân là 13,7%/năm);

– Mức điều chỉnh lương hưu bình quân tăng: 7%/năm (lấy thấp hơn mức tăng thấp nhất kể từ năm 1993 đến năm 2017).

– Trợ cấp tuất một lần bằng 3 tháng lương hưu tại thời điểm chết (mức thấp nhất theo quy định).

Có thể dễ dàng thấy, cùng với số tiền gửi tiết kiệm là 249.600.000 đồng:

Nếu đầu tư để tham gia BHXH tự nguyện thì được hưởng an sinh xã hội trọn đời với tổng số tiền được hưởng là 2.160.690.000 đồng (đối với nam là 1.786.019.000 đồng). Nhiều hơn gửi tiết kiệm với số tiền rất lớn là 973.333.000 đồng (đối với nam là 598.303.000 đồng); trường hợp tham gia BHXH bắt buộc thì lợi ích là vô cùng lớn do số tiền NLĐ phải bỏ ra đóng BHXH chỉ là 90.763.600 đồng, phần còn lại do đơn vị đóng. Ngoài ra, NLĐ trong suốt thời gian hưởng lương hưu được khám, chữa bệnh do quỹ BHYT chi trả với số tiền không thể thống kê được.

Nếu xét về thực tiễn cuộc sống, xin cung cấp thêm một số thông tin được đăng tải trên Báo điện tử của Trung ương Hội khuyến học Việt Nam (Báo Dân trí) và Báo điện tử VietNamNet vào ngày 10/6/2017 với tiêu đề “12 sổ tiết kiệm trị giá căn nhà: Sau 20 năm còn 3 bát phở”. Nội dung bài báo đã kể về một số câu chuyện về hành trình tích cóp tiền đem gửi tiết kiệm của một số người và sau mấy chục năm họ ngã ngửa khi tiền gửi “bốc hơi” còn bằng cân thịt, mớ rau, thậm chí có trường hợp chỉ còn 0 đồng.

Như vậy càng củng cố thêm nhận định: Đối với quỹ BHXH, dù đồng tiền mất giá vẫn luôn được Nhà nước điều chỉnh kịp thời bù đắp lại quyền lợi cho người tham gia BHXH. Vì vậy, người hưởng lương hưu luôn có mức lương ổn định trong suốt cuộc đời, không bị rủi ro như gửi tiết kiệm.

Mỗi một người khi còn khả năng lao động để tạo thu nhập thì việc chủ động lo toan cho cuộc sống của mình khi về già là điều tất yếu. Trong trường hợp có tiền dư giả thì bạn có nhiều lựa chọn. Có thể đồng thời vừa tham gia BHXH, vừa gửi tiết kiệm và tham gia BHNT để được hưởng nhiều quyền lợi hơn. Thế nhưng, điều đó nằm ngoài khả năng của nhiều người. Nên lựa chọn tham gia BHNT hoặc gửi tiết kiệm thay cho tham gia BHXH là không thực tế. Trong trường hợp điều kiện về tài chính có hạn, đặc biệt là đối với những người có thu nhập thấp, người cận nghèo, và người nghèo thì nên lựa chọn tham gia BHXH để được hưởng lương hưu, BHYT cho cuộc sống của mình khi về già là sự lựa chọn thông minh và hiệu quả nhất.