Dù đã có dự thảo sửa đổi của Bộ Tài chính vừa công bố nhưng luật Thuế thu nhập cá nhân lần này được đánh giá là vẫn chưa khuyến khích nhân tài, nhân lực chất lượng cao cũng như khoan sức cho người thu nhập thấp và trung bình
90% người chịu thuế không được hưởng lợi
Bộ Tài chính mới đây đã đưa ra đề xuất, giảm bậc thuế thu nhập cá nhân từ 7 xuống còn 5 mức và tăng khoảng cách thu nhập chịu thuế (cụ thể xem tại đây). Theo nhận định của ông Phạm Đình Thi – Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) thì giảm bậc thuế túc là giảm gánh nặng cho đối tượng phải nộp thuế.
Tuy nhiên chuyên gia kinh tế, PGS-TS Ngô Trí Long thì việc chỉ giảm bậc thuế trong khi vẫn giữ nguyên mức thuế suất thì trên thực tế số nguồn thu của nhà nước không giảm bao nhiêu, còn người thu nhập ở các bậc 1 và 2 (chiếm tỷ trọng 90% người đang nộp thuế) gần như không có sự thay đổi. Ví dụ, với một người có thu nhập tính thuế 5 triệu đồng, theo biểu thuế cũ thuế suất 5% người này sẽ phải nộp 250.000 đồng thì với biểu thuế mới thuế suất 5% cũng vẫn nộp 250.000 đồng. Thu nhập tính thuế 8 triệu đồng, nếu tính theo biểu thuế cũ nộp 550.000 đồng thì biểu thuế mới nộp 400.000 đồng. Theo ông Long, với những người có thu nhập cao thì có lợi hơn một chút. Ví dụ, một người thu nhập tính thuế 100 triệu đồng, nếu tính theo biểu cũ sẽ phải nộp 25,15 triệu đồng, biểu mới giảm xuống còn 21,9 triệu đồng. Thế nhưng, theo thống kê gần đây của Bộ Tài chính, hiện chỉ có chưa đầy 1% tổng số người nộp thuế đang nộp thuế ở bậc 6 và chưa tới 0,2% đối với bậc 7.
Cũng theo ông Ngô Trí Long, với hơn 90% người nộp thuế thu nhập cá nhân ở các bậc 1 và 2 (đối tượng này chủ yếu là những người làm công ăn lương), chỉ nên để mức thuế suất trong khoảng 1 – 2%. Mức thuế suất này sẽ không ảnh hưởng lớn đến khoản thu ngân sách, vì thực tế, tỷ trọng đóng góp vào ngân sách chỉ chiếm khoảng hơn 10%. Ông Long còn nói thêm: “Mức thuế suất như hiện nay thực sự quá sức chịu đựng. Với ngân sách nhà nước, giảm điều tiết bộ phận này không nhiều nhưng với người có thu nhập thấp, thêm vài đồng để cải thiện cuộc sống, tái tạo sức khỏe đối với họ vô cùng có ý nghĩa”
Theo các chuyên gia đầu ngành thì mức thuế rải đều từ 5 – 35% như hiện nay là quá cao. Trong những năm qua, thuế thu nhập doanh nghiệp đã giảm từ mức 28 – 30% xuống còn khoảng 20%, thì thuế thu nhập cá nhân ở bậc cao nhất vẫn giữ mức 35%.
Nghịch lý người nước ngoài được khấu trừ còn người Việt thì không
Chính sách thuế thu nhập cá nhân hiện không chỉ cao mà còn nhiều bất cập. Đơn cử đối với mỗi cá nhân là người Việt Nam chỉ được khấu trừ chi phí hằng tháng cho bản thân là 9 triệu đồng và 3,6 triệu đồng cho mỗi người phụ thuộc; mọi chi phí khác không được khấu trừ thêm. Nhưng đối với những cá nhân là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam và con của người VN làm việc ở nước ngoài theo học từ bậc mầm non đến trung học phổ thông thì khi thực hiện các dịch vụ kế toán thuế hoặc kê khai thuế sẽ không cần đưa vào thu nhập chịu thuế các khoản tiền học phí.
Theo chuyên gia thuế Nguyễn Thái Sơn phân tích, sở dĩ quy định cho phép người nước ngoài được trừ đi khoản thu nhập học phí cho con cái khi làm việc tại nước ta là nhằm thu hút đối tượng này. Thế nhưng thực tế đó lại dẫn đến sự phân biệt đối xử giữa người Việt và người nước ngoài. Do đó theo ông Sơn, nên đưa ra một tỷ lệ chi phí hợp lý trước khi xác định thu nhập tính thuế, thay vì cố định như hiện nay.
Bình quân người dân VN phải sử dụng đến 70% thu nhập cho các khoản chi tiêu thiết yếu để phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt chi phí học hành cần được khuyến khích vì đó như là khoản tái đầu tư cho thế hệ tương lai để xây dựng đất nước – TS Lê Đạt Chí phân tích. Vì vậy, Bộ Tài chính cần xác định lại những chi phí được khấu trừ trước khi tính thuế thu nhập cá nhân. “Nên quy định có thể được khấu trừ lên 5 – 6 triệu đồng cho chi phí học hành, khám chữa bệnh nếu có đầy đủ hóa đơn chứng từ hợp lý. Khi mua sữa cho con hay cho con đi học thêm cũng được khấu trừ thì các phụ huynh đều lấy hóa đơn. Bắt buộc cácdoanh nghiệp phải xuất hóa đơn và việc quản lý của ngành thuế càng trở nên đơn giản. Tôi nghĩ từ đó số thuế thu được nói chung sẽ gia tăng dù thuế thu nhập cá nhân có thể sẽ giảm đi”, TS Lê Đạt Chí chia sẻ.
Theo báo thanh niên
